Canu i Ddewi
edited by Ann Parry Owen
LlGC 6680B, 79r–82v
                                 
                                    Notes
                                    
                                 This is a collection of poetry, mostly by Poets of the Princes, copied by an anonymous scribe often called hand alpha for
                                    convenience; he was also the designer of the collection, and probably worked at the scriptorium of Strata Florida
                                    c.1300 (see RepWM). Before John Davies rearranged the quires of the manuscript in the seventeenth century, Canu i Ddewi was located at the beginning of the fifteenth
                                    quire (now the tenth), preceding poems by Llywelyn Fardd and various other poets from Gwynedd, see Jones 2003: 121. As Gwynfardd Brycheiniog was a poet from south Wales, it is rather unexpected that his poems are found in a block of poetry from Gwynedd. However,
                                    as noted ibid. 116, he may well have served the princes of both north and south Wales, as did Cynddelw; he certainly mentions Anglesey more than once in his poetry and in Canu i Ddewi he suggests that he came to Landdewibrefi
                                    from the north (see ll. 270–1).
                                 
                              
                                 
                                    Notes on the transcription
                                    
                                 • Hand alpha uses two methods of correcting his work – under-dotting letters to be deleted or placing a line through the whole
                                    word. He sometimes combines both methods. Both methods are conveyed by ‘strikethrough’ in the transcription.
                                 
                                 • Some readings are unclear today, as seen from the manuscript images. However, they were legible when the manuscript was
                                    scanned during rebinding c.1980. For this edition use was made of the old scans where there were problems.
                                 • The colours used in the manuscript are reproduced. Apart from the first letter of each section (caniad) which is fully rubricated, the scribe usually added red ink to letters that he had already written with his black ink.
                                 • It was generally rather difficult to interpret minims (ui, ni, m, &c.) and also to differentiate between c and t.
                                 • The numbers \1\, &c., denote the corresponding line number in the edited text.
                                 
                              
                              
                              
                              79r
                               Cānu y dewi Gwynnuart brycheinyaỽc ae cant
                              
                                 Cānu y dewi Gwynnuart brycheinyaỽc ae cant
                                 
                              \1\
                                 Am roto douyt dedwyt deweint. \2\
                                 Awen gan
                              awel pan del pylgeint. \3\
                                 Awyt boed kyfrw//
                              yt kyfreith bartoni:- \4\ kynnelỽ o dewi y de//
                              5ukymeint. \5\
                                 Ny dyly corn met keinon metweint.
                              \6\
                                 Bart ny wypo hyn hỽnn hynny dy geint. \7\
                                 Nyd
                              ef y canaf can digyofeint. uym mryd.- \8\ nam//
                              wyn mi ae pryd kywyd kywreint. \9\ ys mwy
                              y canaf kyn no heneint. \10\
                                 Canu dewi maỽr a mo//
                              10li seint. \11\
                                 Mab sant syw gormant gormes heint
                              ny ad.- \12\ na lledrad yn rad rwyd ysgereint. \13\ yssid
                              rad yny wlad a mad a meint. \14\ yg gyfoeth dewi
                              difefyl gereint. \15\
                                 A rydid heb ofud heb ofyn
                              amgen.- \16\ heb ofal kynhen kylch y beneint. \17\
                                 O
                                 
                              15nyd bleit a dreit drwy y wytheint. \18\
                                 Neu hyt
                              goruynyt rewyt redeint. \19\
                                 Ef kymerth yr duw
                              dioteifyeint arnaỽ yn dec \20\ ar donn a charrec a
                              chadỽ y vreint. \21\
                                 A chyrchu ruvein rann gyr//
                              eifyeint. \22\
                                 A gwest yn efrei gỽst diamreint.
                              20\23\ a gotef paluaỽd dernaỽd trameint. \24\ y gan vor//
                              wyn difwyn diwyl y bren deint. \25\
                                 Dialwys peir//
                              glwys pergig dyfneint. \26\
                                 Ar ny las llosged llu//
                              oet llesseint. \27\
                                 Dyrchafwys brynn gwynn brei//
                              nyaỽl y vreint. \28\ yg gvyt seith mil maỽr a seith//
                              25ugeint. \29\
                                 Archafael kaffael gan westeifeint.
                              \30\
                                 Dyrchafwys dewi breui ae breint.
                              \31\
                                 Y vreint ỽrth y uryd y vreinyaỽc. y ssyt \32\ ae
                              eluyt yn ryt yn rietaỽc.\33\
                                 Ar iwerton wlad
                              ys rad rannaỽc. \34\
                                 Ar deheu ef bieu a phebidyaỽc.
                              30\35\
                                 A phobloet kymry a gymer attaỽ.- \36\
                                 Ac a ryt
                              yn llaỽ llwyr deithiaỽc. \37\ tra el yn erbyn yr//
                              
                              
                              79v
                               parth nodaỽc. \38\ padric ae luoet yn lluossaỽc. \39\
                                 Ac
                              parth nodaỽc. \38\ padric ae luoet yn lluossaỽc. \39\
                                 Ac
                              ef an gỽrthuyn ỽrth nad ofnaỽc. \40\ ar drugaret
                              duw ar drugaraỽc. \41\
                                 A garo dewi da diffreidyaỽc.
                              \42\ ac gaho ae caro ual caradaỽc. \43\
                                 A garo dewi dio//
                              5
                                 fredaỽc. ual deu eiryaỽc na uid.- \44\ na chared
                              na llid na lleidyr difyaỽc. \45\
                                 A garo dewi diof//
                              redaỽc. \46\ cared efferen len laweraỽc. \47\
                                 A garo de//
                              wi da gymydaỽc. \48\ cared ymwared ac yghen//
                              aỽc. \49\
                                 A garo dewi ual difutyaỽc doeth.- \50\
                                 Ry gel//
                              10wir ef yn goeth yn gyuoethaỽc. \51\
                                 Deu ychen
                              dewi deu odidaỽc. \52\
                                 Dodyssant hwy eu gỽarr
                              dan garr kynaỽc. \53\
                                 Deu ychen dewi ardderchaỽc
                              oetynt.- \54\ deu garn a gertynt yn gyd preinyaỽc.
                              \55\ y hebrỽg anrec yn redecaỽc. \56\
                                 y lasann. y las//
                              15gỽm nyd oet trỽm. tri urtassaỽc. \57\
                                 Edewiti
                                 
                              
                                 Edewid bangu gu gadwynaỽc. \58\
                                 Ar deu ereill
                              ureisc y urycheinyaỽc. \59\
                                 Ban del gofyn arnam
                              ny ry bytỽn ofnaỽc. \60\
                                 Rac gormes kedeirn cad
                              dybrunaỽc. \61\
                                 Ar duw a dewi deu niueraỽc. \62\ yd
                              20gallỽnn bressen bresswil vodaỽc.
                              \63\
                                 Breinhyaỽl uyth uytaf ban delwyf eno.-
                              \64\ ny byt yn eu bro a bryderwyf. \65\
                                 Gwelafy
                              effeiryeid coetheid canhwyf. \66\ canaf eu mol//
                              yant men y delwyf. \67\
                                 Gwelafy wir yn llwyr
                              25a llewenyt maỽr.- \68\
                                 A llen uch allaỽr heb allu
                              clwyf. \69\
                                 Gweleisy am ucher uchel eu rwyf.
                              \70\
                                 A gỽraget rianet rei a archwyf garwyf.
                              \71\
                                 Gweleisy glas ac urtas urtedic haelon.- \72\ ym//
                              plith dedwytyon doethon dothwyf. \73\ ym blwyf
                              30llann dewi lle a volwyf. \74\ yd gaffawyfy barch
                              
                              
                              80r
                               kyn nys archwyf. \75\
                                 Ac o bleid douyt diheuart wyf.
                              kyn nys archwyf. \75\
                                 Ac o bleid douyt diheuart wyf.
                              \76\
                                 Ac ar naỽt dewi y diaghwyf. \77\
                                 A digoneisy o gam
                              o gyglwyf difri.- \78\ y duw a dewi y diwykwyf.
                              \79\ kanys dichaỽn dewi nys dichonwyf. \80\
                                 Gwnaed
                              5eiryoled ym am a archwyf.
                              \81\
                                 Archaf rec yn dec a digeryt. wyf.- \82\ y erchi
                               ym rwyf rwyt gerenhyt. \83\ y duw gessefin
                              dewin dofyt. \84\
                                 Ac y dewi wynn wedy douyt. \85\
                                 Dewi
                              maỽr mynyỽ syw sywedyt. \86\
                                 A dewi breui ger
                              10y broyt. \87\
                                 A dewi bieu balchlann gefelach \88\ lle
                              mae morach a maỽr greuyt.- \89\
                                 A dewi bieu ban//
                              geibyr yssyt. \90\
                                 Meitrym le ae mynwent y luossyt.
                              \91\
                                 A bangor esgor a bangeibyr henllann.- \92\ yssyt yr
                              cloduan yr clyd ywyt. \93\
                                 A maenaỽr deifi dioruy//
                              15nyt. \94\
                                 Ac aber gwyli bieu gwylwlyt. \95\
                                 A henuyniw
                              dec o du glennyt aeron.- \96\ hyfaes y meillyon hyfes
                              goedyt. \97\ llann arth llann adneu llanneu llywyt.
                              \98\ llann gadaỽc lle breinyaỽc rannaỽc rihyt. \99\
                                 Nys
                              arueit ryuel llann uaes lle uchel.- \100\ nar llann yn
                              20llywel gan nep lluyt. \101\
                                 Garth bryngi brynn dewi
                              digewilyt. \102\
                                 A thrallỽg kynuyn ker y dolyt. \103\
                                 A
                                 
                              llann dewi y crwys llogaỽd newyt. \104\
                                 A glascỽm
                              ae glwys gyr glas vynyt. \105\
                                 Gwyteluod aruchel
                              naỽt ny echwyt. \106\ kreic vuruna dec yma tec y
                              25mynyt. \107\
                                 Ac ystrad nynhid ae rydid ryt. \108\
                                 Rotes
                              duw dofyt defnyt oe uoli.- \109\
                                 Dew ar ureui urȳn
                              llewenyt. \110\
                                 Ragor maỽr uch llaỽr rac lluossyt.
                              \111\
                                 Penn argynan coned cred a bedyt. \112\
                                 A bod oe
                              gylchyn kylch y veyssyt. \113\ haelon athiryon
                              30a thec drefyt. \114\
                                 A gỽerin a gwin a gwirodyt.
                              
                              
   
                              80v
                               \115\ a goruod a gwared lliwed llonyt. \116\ llwyth daniel
                              \115\ a goruod a gwared lliwed llonyt. \116\ llwyth daniel
                              aruchel eu hefelyt. \117\
                                 Nyd oes yn cadỽ oes a mo//
                              es a mynudyt. \118\ llwyth maryed maỽretus eu
                              merweryt. \119\
                                 Gwell pob un duun deỽr noe gilyt.
                              5\120\
                                 A dewi an differ an diffyn uyt. \121\
                                 Ae wyrth an
                              diffyrth rac pob diffyt. \122\
                                 A dewi an gỽeryd rac
                              kryd keryt. pechaỽd.- \123\ y maes maestaỽd dyt//
                              braỽd dybyt. \124\
                                 Adewi ae goruc gỽr bieifyt. \125\ mag//
                              na uab yn uyw ae uarỽ deudyt. \126\
                                 Adewi ry weled
                              10yny rihyt. \127\ ual kyfliỽ a heul hwyl ysplenhyt.
                              \128\ y ssid y dewi da gyweithyt. \129\ ỽrth wann a chada//
                              rn a chadỽ y prydyt. \130\
                                 Ac itaỽ y mae mal y ded//
                              wyt. \131\ dedwytyon breui yny broyt.
                              \132\
                                 O vedru canu coeth anrec y hael.- \133\ kefeisy archaf//
                              15ael kaffafy ostec. \134\
                                 O gyrchu breui breint ehe//
                              dec. \135\ dym gorten yn llawen llawer gostec. \136\ y voli
                              dewi da gymraec ehofyn \137\
                                 o uot bryd a bronn o
                              brydest chwec. \138\
                                 o brydest dyllest dull ychwanec.
                              \139\ y ureui a dewi doeth gymraec. \140\
                                 Diogel y naỽt
                              20yr neb ae kyrcho.- \141\ diogan y uro diogywec.
                              \142\
                                 Rac creiryeu dewi yd gryn groec. \143\ ac iwerton
                              tiryon tir gwytelec. \144\ o garaỽn gan yaỽn gan
                              ehoec. \145\ hyd ar dywi afon uirein a thec. \146\ or llyn//
                              du lled vu llid gyhydrec. \147\ hyd ar tỽrch teruyn
                              25tir a charrec. \148\
                                 Dothyỽ y dewi deheuparthec beir.-
                              \149\ y dial ual diweir dwyn y warthec. \150\
                                 Dothyỽ
                              y dewi yn deheuec. \151\ gan borth duw porth dyn
                              yn diatrec. \152\
                                 Dothyỽ y dewi diffreidyad tec.
                              \153\
                                 Rys maỽr mon wledic reodic rec.
                              
                              
                              81r
                               \154\
                                 Rymetylyeisy hynn y honni urtaỽl \155\ y urtas an//
                              \154\
                                 Rymetylyeisy hynn y honni urtaỽl \155\ y urtas an//
                              uedraỽl a vedyr roti. \156\
                                 Rwyf radeu bieu beirt
                              wy voli. \157\ a llen a llyfreu ar llenn bali. \158\
                                 Pan deuth
                              
                                 o freinc franc oe erchi. \159\ yechyd rac clefyd rac
                              5clwyf delli. \160\ wynepclaỽr ditaỽr dim ny weli.
                              \161\
                                 Pesychwys dremwys drwy vot dewi. \162\
                                 Merch
                              brenhin dwyrein doeth y ureui. \163\ a phryd a gỽe//
                              ryd y gyd a hi. \164\ vrth glywed dahed tyghed
                              dewi. \165\
                                 Ae vuchet wirionet. wirion enni. \166\
                                 A el
                              10y medraỽd mynwent dewi. \167\ nyd a yn uffern
                              bengỽern boeni. \168\
                                 A pheulin a pheunyt. y gorel//
                              wi. \169\ y geissyaỽ diffryd yd eerwi. \170\
                                 Ny allwys
                              gỽerin gỽared iti. \171\ hyd ban y gỽaraỽd gwir//
                              yon dewi. \172\
                                 Ar adar ae haroy. \173\ nyd arhoynt wy
                              15nep namwyn dewi. \174\
                                 Ac ef ae dytuc oll heb eu
                              colli. \175\ yn un ysgubaỽr uaỽr ar llaỽr llenwi.
                              \176\ pan del ryuel a rwysc fichti. \177\
                                 Ros eluyt pob
                              keluyt geilỽ dewi.1 Something has been deleted between geilỽ and dewi.
                                 \178\ a gỽyrtheu a oruc gỽe//
                              rthuaỽr dewi. \179\ bu obeith canhweith kyn noe
                              20eni. \180\
                                 Danuoned itaỽ ditan perchi. \181\ o nef dec atef
                              adfwyn westi. \182\ allaỽr dec ny eill dyn disgỽyl
                              arnei. \183\ ychwanec kyuoeth creuyt peri. \184\ credỽch
                              a glyỽch kedỽch dewi. \185\ ynych llaỽ a llu y byd
                              y gyd a chwi. \186\
                                 Ar uagyl eur y phenn fowch
                              25recddi. \187\ val rac tan tost yd wan. tyst duỽ iti.
                              \188\
                                 Ae ureich ureisc \189\ ae urynn gwynn uchaf peri
                                 
                              uchel peri. \190\ a llech dec dros wanec a thros weil//
                              gi. \191\
                                 Ae dytuc dy bu duw ỽrth y throssi. \192\ ac nad
                              vo yny uro breint a theithi. \193\ eithyr tri mỽc
                              30yn amlỽc oe amlenwi. \194\
                                 A uynn duw dybyt
                              
                              
                              81v
                               byth wy uoli. \195\
                                 A uynnho noted kyrched dewi
                              byth wy uoli. \195\
                                 A uynnho noted kyrched dewi
                              \196\ Duw a volaf yr eiryoled ym.- \197\ kany allafy dim
                              heb duw trined. \198\
                                 Dewi yn ehag yn rann rwyt//
                              ged. \199\
                                 Ac yn yg dietig dewi wared. \200\
                                 Dewi|maỽr ar
                              5y mor mynych noted. \201\
                                 Ry gelwir ar y tir rac dy//
                              ỽrthred. \202\
                                 A gỽestua y dewi gỽestei roted. \203\
                                 Ar pob
                              sant gormant geugant goned. \204\
                                 A dewi ae treitywys
                              tros tydwed eluyt.- \205\ ar seint sywedyt dedwyt
                              dyghed. \206\
                                 Ac y uyniỽ ethwyf eithaf dyfed. \207\ a the//
                              10yrnet ethynt a theyrnged. \208\
                                 Ar uab nonn hael//
                              uronn haỽt ogoned. \209\
                                 Ar dewi uab sant syndal
                              duted. \210\
                                 Dewi maỽr myniỽ mad y gỽeled. \211\ penn
                              ar gynnan bedyt cRefyt a chred.
                              \212\
                                 Ny chronnes rotes radeu wallofyad.- \213\ ruteur
                              15a dillad uad uerthideu. \214\
                                 Ny cheffid gan naf
                              nac oe eneu. \215\ ny chaffad gỽrthep namwyn gỽy
                              rtheu. \216\
                                 Gỽerthebed hyged y hygleu gertaỽr.-
                              \217\gwythuaỽr briodaỽr briaỽd defeu. \218\
                                 Or daw llyg//
                              hes drom drỽm y geiryeu. \219\y geissyaỽ kymraỽ
                              20kymryd preityeu. \220\
                                 Rỽg myniỽ ar mor maỽr a dro//
                              eu. \221\
                                 A uyt ary eu llu wy lliw dyt goleu. \222\collant
                              ar llygeid ar eneidyeu. \223\
                                 Ny welant na lliant nac
                              eu llogeu. \224\
                                 A chyghor a wnant a chennadeu.- \225\y
                              hebrỽg itaỽ ebrwyt dretheu. \226\trydypla wytyl
                              25aflwyt diheu. \227\try dy but myniỽ mynaỽc bieu.
                              \228\
                                 Peusydwys trefnwys diffwys trefneu. \229\ yn am//
                              gant hotnant ormant oreu. \230\
                                 o anuot boia bu di//
                              amheu. \231\ y doeth ef y uyniỽ syỽ synhwyreu. \232\ keis//
                              swyd kythreulaeth gỽaeth gỽeithredeu. \233\
                                 Ny all//
                              30wyd a uynnwyd methlwyd wynteu. \234\
                                 Ellygwys
                              
                              
                              82r
                               gỽraget eu gỽrecysseu. \235\
                                 Rei gỽeinyon nothon ae//
                              gỽraget eu gỽrecysseu. \235\
                                 Rei gỽeinyon nothon ae//
                              than uateu. \236\ ygỽerth eu gỽrth warae gwyrth a
                              oreu. \237\ kertassant gan wynt ar hynt agheu. \238\
                                 Edewis
                              padric drwy dic dagreu. \239\ lloneid llech llauar hygar
                              5hygleu. \240\ pan aeth ywerton y wyrth ynteu. \241\ ac
                              eigyl racdaỽ draỽ dra thonneu. \242\
                                 Aduw ae mynn//
                              wys myniỽ y dewi.- \243\ kyn geni yn ri y en ryuet//
                              eu. \244\ pan peregethwys hael pregeth oreu. \245\ ual
                              corn yd glywid gloeỽ y eiryeu.
                              10\246\
                                 Kyn syrthei urwynen ar urynneu o nef.-
                              \247\
                                 Neuoet y gadeu oe hanoteu. \248\
                                 Ny syrthei yr
                              llaỽr uaỽr uilltireu. \249\ namyn ar dyn urtaỽl urt//
                              hynt seinhyeu. \250\
                                 A dewi oet bennaf or pennaeth//
                              eu. \251\
                                 A duw yn gỽybod y deuodeu. \252\
                                 Ac ef oet uch//
                              15af yr yn dechreu byd.- \253\
                                 A heuyd kertynt y gyd
                              a ninheu. \254\
                                 Dewi differwys y eglwysseu. \255\
                                 Dicho//
                              nes rac gormes gormant greirieu. \256\
                                 A phynnaỽn
                              dewi ae phynnhonneu llaỽn.- \257\ llawer un radla//
                              vn frwythlaỽn frydeu. \258\
                                 Ac ol y uarch ae ol yn//
                              20teu. \259\ ys adwen y maen y maent ell deu. \260\ y ssid hy//
                              nn ary urynn gỽynn goleu uchel.- \261\ gan ochel
                              drygoet drygweithredeu. \262\
                                 Mynogi a pherchi a
                              pharch beinkeu. \263\ yn eglwys a chynnwys a cha//
                              nnwylleu. \264\ yssid gyfetach gan gyfeteu. \265\ a charu
                              25duw yn drech no phennaetheu. \266\ yssid gan un//
                              byn unbarch dynyolaeth.- \267\ yssid unbennaeth
                              unbennesseu. \268\ yssid escob llary uch alloreu dewi.-
                              \269\
                                 Pym allaỽr breui breint yr seinhyeu. \270\
                                 Ac y uoli
                              dewi dothwyf yr deheu. \271\
                                 Boed doeth von am
                              30clyw am gỽerendeu.
                              
                              
                              82v
                               \272\
                                 YGỽr a folaf gwir ogone
                              \272\
                                 YGỽr a folaf gwir ogonedt. \273\
                                 Ny wnaeth
                              na gỽaeth na gwythlonet. \274\
                                 Namyn o bell
                              dygymhell gwell gwirionet. \275\
                                 A dygynnull
                              seint yny senet. \276\
                                 Seint anogaỽn angaỽ a llyd//
                              5aỽ llu edrysset. \277\
                                 Seint lloegrwys ac iwys a 
                                    se//
                              seint y goclet. \278\
                                 Seint manaỽ ac anaỽ ac yny//
                              sset. \279\
                                 A seinhyeu powys pobyl en ryuet. \280\
                                 Seint
                              iwerton a mon a seint gwynet. \281\
                                 Seint dyf//
                              neint a cheint a chynnatlet. \282\
                                 Seint brychein//
                              10
                                 byaỽc bro hyỽret. \283\ a seinhyeu maelenyt eluyt
                              uannet. \284\
                                 A seinhyeu pressent worment tiret.
                              \285\
                                 Dy buant y gyd y un orsset. \286\ y ureui ar dewi
                              da y uuchet. \287\ y gymryd dewi dy gymrodet.
                              \288\ yn bennhaf yn deccaf or teyrnet. \289\
                                 Or digon//
                              15sam ny gam o gymaret. \290\ kyfodỽn archỽn
                              arch diomet. \291\
                                 Drwy eirioled dewi a duw
                              a uet. \292\
                                 Gwae anad gỽēnỽlad gỽedy mass//
                              wet. \293\
                                 Drwy eiryoled meir mam radlonet.
                              \294\
                                 A mihagel maỽr ym pop aỽruet. \295\
                                 Dychefe//
                              20rtuytỽn ny lu am y laryet. \296\
                                 Dycheferuyt//
                              ỽn ninheu am drugaret.
                              
                           
1 Something has been deleted between geilỽ and dewi.


